Regelmatig krijg ik de vraag wat mijn mening is over wijn, binnen het kader van een gezonde levensstijl. Persoonlijk drink ik geen alcohol. Nooit eigenlijk. Een jaar of drie geleden dronk ik voor het laatst een glaasje alcohol. Het was één of andere goedkope wijn die me absoluut niet smaakte maar die nu eemaal ‘al uitgeschonken’ was voor mij en dus voelde ik de sociale druk om het glas aan te nemen en bij tijd en stond toch een nipje te doen, tot het glas half vol – yes, i’m oh so positive – was dat het aanvaardbaar was om het te laten staan. Ik dronk toen eigenlijk al een hele tijd geen alcohol meer maar af en toe werd ik als het ware verplicht door de situatie. Tot ik beslist heb voet bij stuk te houden. ‘Oh je hebt al uitgeschonken? Jammer dan drink je er zelf maar twee’. Sociale druk op drinken, het is nog steeds heel aanwezig, maar das een ander verhaal.
Want hoewel ik zelf geen alcohol drink – vooral omdat ik het eigenlijk niet zo lekker vind en het vaak bijzonder veel suiker bevat – ben ik niet per se van mening dat het niet kan binnen een gezonde levensstijl. Een goed glas rode wijn bijvoorbeeld, staat bekend om zijn levensverlengende kwaliteiten door de hoeveelheid resveratrol. Af en toe eens een glas rode wijn kan dus zeker zijn waarde hebben – al nemen vele dit vaak aan als een goed excuus om elke avond een fles te kraken wat dan weer niet de beste strategie is.
Maar welke wijn neem je dan best? Zoals je weet ben ik steeds een voorstander van biologische producten. Waar het kan alleszins.. Hoe minder bestrijdingsmiddelen er in je voeding – en drank – zitten hoe beter. En zeker in geconcentreerde producten, stapelen deze zich al snel op. Omdat ik zelf niet zo thuis ben in de wereld van de wijnen wist ik eigenlijk weinig van de teelt en nog minder van de biologische teelt. Op de wijnflessen in de Bioplanet zag ik wel eens ‘biodynamische’ wijn staan. En tot voor kort wist ik eigenlijk niet goed wat dat nu inhield.
“Biodynamische wijn, wat is dat eigenlijk?”
Ik trok daarom naar dé streek bij uitstek die bekend staat voor zijn biologische en biodynamische wijnen. De streek om en rond Narbonnes in het zuiden van Frankrijk waar Gérard Bertrand zijn biodynamische wijnen teelt. Na een carrière van 30 jaar zijn ze ondertussen wereldleider op het vlak van de biodynamische wijnen. Dit leek me dus dé ideale plek om alles te leren over de biodynamische teelt.
Mijn eerste stappen op plantage waren op Domain De L’Aigle. Een prachtige heuvelvlakte en de heerlijke stilte – als stadsmeisje weet je zo’n dingen wel te appreciëren – waren de eerste dingen die me opvielen. Meteen kreeg ik een rondleiding over het domein en uiteraard was mijn eerste vraag: wat houdt biodynamische teelt nu in? En waar verschilt het van de ‘gewone’ biologische teelt.
“Biologische teelt is een procedure, biodynamische teelt is een filosofie” antwoordde de wijnboer. Een antwoord dat me weinig bij bracht maar dat de komende dagen een steeds duidelijkere betekenis kreeg. Biologische teelt vraagt een aantal vooropgestelde regels te volgen. Er mogen geen pesticiden of herbiciden gebruikt worden en ook geen kunstmest bijvoorbeeld. Wie zich aan de regels houdt, die mag zichzelf biologisch noemen. Biodynamiek gaat veel verder dan dat en vertrekt vanuit een andere invalshoek. De biodynamiek luistert naar de aarde en gaat samen met de grond steeds betere, natuurlijke manieren zoeken om het beste eruit te krijgen. Wie geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die moet ervoor zorgen dat de plant zelf zo sterk mogelijk is zodat de afweerstoffen van de planten zelf zo hoog mogelijk zijn. Wat natuurlijk ook een impact heeft op de vele flavonoïden die we op deze manier binnenkrijgen.
De volgende wijngaard die we bezochten heeft zonder twijfel de meeste indruk op me gemaakt: de prachtige terreinen van Clos D’Ora. Het is moeilijk in woorden om te zetten wat een rust en zen deze plek uitstraalt. En het was hier dat ik verliefd werd op de holistische visie van Gérard Bertrand. Ik hou van mensen die gepassioneerd zijn door hun product maar wanneer ook de gehele levensfilosofie zo diepgeworteld mooi en natuurlijk is dan raakt het mijn hartje al helemaal. Wat is het prachtig om te zien dat in deze zeer commerciële markt mensen zo nauw met de natuur samenwerken. Dat ze durven een stapje terug te doen. Dat ze samen gaan werken met de aarde. Het respect voor de natuur is hier duidelijk bijzonder groot.
Eén van de eerste dingen die ik zag was de muilezel die met een ploeg over het land trok. Omdat er niet gespoten wordt tussen de planten moet de grond constant omgeploegd worden en dat doen ze nog steeds traditioneel met dieren. De wijnboer vertelt gepassioneerd over hoe hij gegroeid is in de biodynamische wijnteelt. “Biodynamisch telen heeft me weer voeling gegeven met de aarde. Ik moet constant de bodem lezen. De noden van de grond aanvoelen en erop inspelen. Heeft het enkele dagen geregend of was er veel zon, het betekent een totaal andere aanpak.”. Al snel leer ik dat er met heel veel dingen rekening gehouden wordt. De stand van de maan bijvoorbeeld, maar ook de stand van de planeten. Ik merk het al gauw: Clos D’Ora is het hart van de holistische visie die Gérard Bertrand uitdraagt.
Diezelfde avond ontmoet ik ook de man achter dit grote label: Gérard Bertrand himself. Een levensgenieter met een niet te beschrijven passie voor zijn product maar ook een charismatische man die bijzonder veel rust uitstraalt. Al snel hebben we het over yoga en hoe hij yoga nodig heeft in zijn leven. Ook over meditatie hebben we het. Het gesprek heeft allesbehalve een geitenwollensokken sfeer. Nee. Ik hou van de moderniteit van deze zakenman. Hoe hij gesteld is op zijn luxe – welverdiend na jaren knokken – en toch zo’n mooie filosofie, die zo dicht bij de natuur en de ecologie staat, erop na houdt. Er volgde een uitmuntend diner, in de meest mooie setting, waarbij ik genoten heb van zoveel mensen met zoveel passie over wijn te horen spreken. Ik heb niet veel verstand van wijn, maar de gelaagdheid en verfijnde kennis van deze vakmensen intrigeerde me enorm.
De volgende dag bezoek ik Sigalus, het terrein waar het allemaal begon. Waar Gérard Bertrand in 2002 voor het eerst een perceel biodynamische Merlot teelde. Gilles is er de wijnboer, de ‘biodynamische wijnmaster’ kan je hem wel noemen. Van hem wil ik uiteraard alles te weten komen over de biodynamische teelt.
Ze volgen het voorbeeld van Rudolf Steiner die ‘Lessons to farmers’ schreef. Hij vertelt me dat het belangrijkste is om ‘modest and humble’ te zijn. Om niet de natuur te willen controleren maar samen te werken met de natuur. De plant en zijn bodem zijn verbonden aan elkaar en binnen de biologische teelt gaat men wel al stoppen met de bodem af te breken maar de biodynamiek gaat nog een stapje verder en gaat leven geven aan de bodem.
Gilles laat me zien hoe ze eerst het water dynamiseren. Dit doet men om het zelfde effect te bereiken als vers bronwater dat uit de bergen komt. Het wordt in een ton rondgezwierd om dezelfde chaos te creëren. Met dat water worden verschillende planten gemengd en verhit en daarna weer verwijderd, zodat het een soort homeopathische verstuiving wordt. Deze wordt dan over de akkers verneveld wanneer de wijnmaster ziet dat de bodem of de planten het nodig hebben. Er wordt rekening gehouden met de stand van de maan, de zon en de planeten. Maar Gilles kijkt ook veel naar de planten en het gras dat tussen de druivenstruiken groeit. Daar kan hij bijvoorbeeld uit afleiden dat de grond silicium nodig heeft, wat het skelet van de plant gaat versterken. Sterke planten is key voor de biodynamische wijnteelt. En noodzakelijk om een goede oogst te kunnen kweken.
Wat ben ik blij dat ik dit allemaal eens in levende lijven heb kunnen zien. Vooral de mooie filosofie blijft me bij. In het gesprek met Gérard Bertrand vertelde hij me dat zijn doel is om uiterst excellente wijn te maken, maar dat hij ook de gezondste wijn wil maken met het diepste respect voor de natuur. Dat hij de biodiversiteit wil behouden en omarmen, hoe ze steeds nieuwe inspanningen doen om de natuur extra te ondersteunen, met bijvoorbeeld bijenkasten te voorzien op de velden. Je vindt daarom ook het bee-friendly label op de wijnen van Gérard Bertrand. Verder zijn ze ook één van de weinigen die een wijn hebben die volledig vegan is. Aan wijn worden namelijk proteïnen toegevoegd die quasi altijd van dierlijke oorsprong zijn. Ook daar maakt Gérard Bertrand het verschil.
Wat een reis, wat een verhaal.
Enorm interessant! Zelf wist ik al dat het maken van biodynamische wijn met de stand van de maan te maken heeft, maar het gaat nog zoveel verder, leuk.
Het maakt me benieuwd om nog eens in de bibliotheek te gaan rondsnuisteren! Zeker dat laatste feit over vegan intrigeert me, daar had ik nog nooit van gehoord. Dankjewel Steffi!
Leuk om te lezen, enkele jaren geleden heb ik het domein van Mas des Dames bezocht, de passie die deze dame in haar druiven en wijn stopt. Het verhaal hierachter is ook uniek (ze heeft er een boek over geschreven) met haar 3 kleine kinderen is ze v Nederland naar Frankrijk getrokken met 0,0 kennis over druiven en wijn, ze had een dik betaalde job in de reclamewereld, haar man had beslist omwille v financiële redenen toch in Nederland te blijven werken en in het weekend naar Frankrijk te komen om een lang verhaal kort te maken stond Lidewij er helemaal alleen voor en heeft ze zich laten omscholen tot wijnboerin met de traktor leren rijden, sabotage meegemaakt Frans moeten leren en als kers op de taart had ze met haar wijn enkele jaren geleden de hoogste score behaald. Een zeer inspirerende vrouw met een visie en a lot of power!