Misschien ben je er zelf ook weleens in beland: je opent ’s ochtends vroeg je telefoon om snel het nieuws te checken, en voor je het weet zit je eindeloos te scrollen door negatieve berichten. De term ‘doomscrolling’ verwijst naar dit fenomeen: het aan één stuk door consumeren van alarmerende of sombere informatie, vaak online, waardoor je je steeds onrustiger of pessimistischer gaat voelen. Je bent je ervan bewust dat het niet goed is voor je stemming, maar toch blijf je doorklikken. Zeker in tijden waarin sociale media en nieuwssites overvol zijn met zorgwekkend nieuws over pandemieën, klimaatverandering of geopolitieke spanningen, kan doomscrolling een diepe indruk achterlaten op je mentale gezondheid.

Maar wat maakt doomscrolling zo gevaarlijk voor ons welbevinden, en waarom is het zo verleidelijk om ermee door te gaan? In dit artikel verkennen we wat doomscrolling precies inhoudt, welke negatieve effecten het kan hebben en delen we praktische tips om jezelf te beschermen tegen de neerwaartse spiraal van al te veel slecht nieuws. Bewustwording van het fenomeen is immers de eerste stap naar het herstellen van een gezonde balans tussen goed geïnformeerd blijven en overmatig pessimisme.

Wat is doomscrolling precies?

Het woord doomscrolling (of ‘doomsurfing’) is een relatief nieuwe term, ontstaan in het digitale tijdperk. Het verwijst naar het dwangmatige scrollen door online feeds, waarbij je vooral aangetrokken wordt tot slecht, alarmerend of negatief nieuws. Het kan zich uiten als een diepgewortelde nieuwsgierigheid of angst die je ertoe drijft de hele tijd te checken of er nog meer sombere updates zijn. Denk aan het continu verversen van nieuwssites, sociale media of Twitter (X), in de hoop iets nieuws te ontdekken – ook al weet je dat het je niet perse opbeurt.

Doomscrolling is geen officiële aandoening, maar een herkenbaar gedragspatroon dat kan uitgroeien tot een gewoonte. Eenzelfde mechanisme zie je bij het stiekem checken van horroberichtgeving of sensatieverhalen: je bent ergens bang voor of op zoek naar zekerheid, dus klik je door tot je alles weet. Het probleem is dat er online altijd meer nieuws te vinden is, waardoor je makkelijk verstrikt raakt. De negatieve of beangstigende insteek blijft immers je aandacht trekken – een evolutionair instinct dat is ontworpen om ons te beschermen tegen gevaar, maar in de hedendaagse mediaomgeving kan het doorschieten.

De impact op je mentale gezondheid

1) Angst en stress. Het is logisch dat een overvloed aan onheilspellende berichten de angst in je systeem verhoogt. Of het nu gaat om economische onzekerheid, conflicten of klimaatdreigingen, bij te veel focus op het negatieve kun je je machteloos of opgejaagd voelen. De constante prikkels maken het lastig om nog te ontspannen. Je staat als het ware in permanente ‘stand-by’-modus voor slecht nieuws.

2) Somberheid en depressieve gevoelens. Een onophoudelijke stroom van negatief nieuws kan je kijk op de wereld versomberen. Je kunt het gevoel krijgen dat er niks goeds meer gebeurt, waardoor je stemming zakt en je vertrouwen in de toekomst slinkt. Bij aanhoudende blootstelling kun je zelfs depressieve klachten ontwikkelen – zeker als je weinig buffers hebt zoals een ondersteunend sociaal netwerk, plezierige hobby’s of positieve prikkels in je dagelijks leven.

3) Slaapproblemen. Veel mensen scrollen ‘s avonds in bed nog door hun telefoon. Wanneer je daarbij allerlei alarmerende berichten ziet, kan dat je stressniveau verhogen en doorslapen bemoeilijken. Blauw licht van het scherm en het continue ‘aan’ staan van je brein houden je hersenen alert, terwijl je lichaam juist moet afschakelen. Chronisch slechte slaap ondermijnt vervolgens je veerkracht en vergroot stress en somberheid.

4) Concentratieverlies en prikkelbaarheid. Het brein heeft moeite met de overvloed van negatieve prikkels en schakelt telkens van het ene nieuwsbericht naar het andere. Hierdoor verkort je spanningsboog. Je kunt merken dat je minder zin hebt in andere taken, onrustig bent en snel prikkelbaar wordt. In het ergste geval beïnvloedt doomscrolling je werk, studie of sociale contacten.

Waarom doomscrollen we toch?

Dat doomscrolling ons geen goed doet, is vaak rationeel duidelijk. Toch houden we ons eraan vast. Er zijn verschillende verklaringen:

• Informatiedrang. De mens is nieuwsgierig en wil controle over de omgeving. In een onzekere wereld hopen we dat we door meer informatie vergaren een gevoel van veiligheid kunnen creëren. Maar er komt altijd nieuw slecht nieuws; echte rust biedt het niet.
• FOMO (Fear of Missing Out). Je wilt niets belangrijks missen. Of je voelt je verplicht om op de hoogte te blijven. Daardoor blijf je tabbladen en apps verversen, zelfs al voel je dat het je stemming omlaag trekt.
• Negativity bias. Evolutionair gezien zijn mensen geneigd om negatieve signalen sneller te zien dan positieve (negativity bias). In de prehistorie hielp dat om te overleven, maar online kan het doorslaan naar voortdurend zoeken naar bedreiging.
• Sociaal bewijs. Op sociale media volgen we wat vrienden, influencers of de massa delen. Negatief nieuws verspreidt zich bovendien vaak sneller, omdat het schokkerend is. Zo ontstaat een cyclus waarin negatief nieuws de boventoon blijft voeren.

Tips om doomscrolling te doorbreken

Gelukkig hoef je niet lijdzaam te blijven hangen in dit patroon. Met kleine aanpassingen kun je jezelf losmaken van de neerwaartse spiraal. Enkele handreikingen:

1) Stel grenzen aan je screentime
Neem bewust beslissingen over wanneer en hoe lang je online bent. Gebruik bijvoorbeeld apps die je schermtijd meten of beperkingen instellen voor social media. Zet meldingen uit, zodat je niet telkens ‘getriggerd’ wordt. Maak een vaste indeling: bijvoorbeeld ’s ochtends 10 minuten nieuws checken, en ‘s avonds nog eens 10 minuten – en dat is het.

2) Creëer positieve ankers
Is het nieuws onveranderlijk somber? Zorg voor een tegenwicht. Volg ook kanalen of accounts die positieve verhalen delen over menselijk initiatief, innovatie of natuurherstel. Zoek informatie over mensen die het verschil maken. Zo verleg je af en toe de focus naar wat er wél goed gaat.

3) Wees selectief in wat en wie je volgt
Niet al het nieuws is even relevant voor jou. Stel jezelf de vraag: “Wat voegt dit nieuwsbericht toe aan mijn leven?” Als je merkt dat het kijken van bepaalde kanalen of accounts je alleen maar stress oplevert, overweeg om ze (tijdelijk) te ontvolgen of blokken.

4) Oefen mindful of bewust scrollen
Mindfulness betekent dat je aandachtig aanwezig bent bij wat je doet. Probeer, als je toch nieuws wilt checken, regelmatig in te checken bij jezelf: “Voel ik spanning in mijn lichaam? Adem ik onrustig?” Met die bewustwording kun je besluiten om te stoppen voordat je je beter gaat voelen.

5) Realiseer je dat je niet alles kunt oplossen
Een belangrijk onderdeel van doomscrolling is het gevoel van machteloosheid. Je leest nieuws over gebeurtenissen of rampen die jij niet in je eentje kunt veranderen. Accepteer dat er grenzen zijn aan je invloed. Richt je vervolgens op kleine, concrete acties die wél binnen je bereik liggen – in je buurt, familie of werk.

6) Zoek afleiding of vervulling offline
Als je merkt dat je bij elk gaatje in de dag naar je telefoon grijpt, kun je overwegen om alternatieven te zoeken. Bijvoorbeeld een wandeling in de natuur, een goed boek, een hobby of een gesprek met vrienden. Door je aandacht te richten op andere (positieve) activiteiten, doorbreek je de cyclus van eindeloze negatieve input.

Mentale weerbaarheid en balans

De kern van het probleem bij doomscrolling is dat het je hersenen overspoelt met dreiging of slecht nieuws, zonder dat er voldoende ruimte is voor verwerking, relativering of afwisseling. Hierdoor stapelt zich een innerlijk gevoel van angst, somberheid en onzekerheid op. Het is dan ook van belang om mentale weerbaarheid op te bouwen. Dat kan door:

• Gezonde gewoontes: regelmatige nachtrust, gebalanceerde voeding, lichaamsbeweging en ontspanningstechnieken (yoga, ademhalingsoefeningen, meditatie).
• Positieve relaties: tijd doorbrengen met familie of vrienden die je steunen. Praat openlijk over je zorgen in plaats van ze op te kroppen.
• Dankbaarheid en appreciatie: houd een dankbaarheidsdagboek bij of benoem dagelijks wat wél goed ging, zodat je brein getraind wordt in het opmerken van positieve dingen.
• Begeleiding zoeken: Wanneer nieuwsangst of somberheid ernstig wordt, is professionele hulp (bijvoorbeeld psycholoog of coach) een aanrader.

Bewust omgaan met informatie

Doomscrolling is geen teken van luiheid of slapheid; het is eerder een natuurlijke reactie op een overvloedige, vaak beangstigende informatiestroom. Ons brein – geprogrammeerd om gevaar te detecteren – kan niet goed omgaan met de onophoudelijke stroom van negatieve prikkels die het internet ons voorschotelt. Het resultaat is dat we soms blijven scrollen, zelfs als we daar onrustiger van worden.

Daarom ligt de sleutel in bewustwording en zelfregulatie. Door grenzen te stellen, alternatieve bronnen van positieve input te zoeken en bewuster te kiezen voor wanneer en hoe lang we nieuws consumeren, kunnen we onze mentale gezondheid beter bewaken. Het draait niet om het wegkijken van problemen in de wereld, maar om een gezonde balans tussen betrokkenheid en zelfzorg. Want pas als je zelf stevig in je schoenen staat, kun je op een constructieve manier omgaan met tegenslagen en bijdragen aan oplossingen.

Kortom, laat je niet meeslepen door de lopende band van onheil. Blijf geïnformeerd, maar wees vriendelijk voor je eigen brein en hart. Voor je het weet, verandert doomscrolling van een gewoonte in een sporadische activiteit. Daarmee maak je ruimte voor veerkracht, helderheid en zelfs hoop – ook in uitdagende tijden.

Verdriet en rouw kunnen op veel momenten in je leven opduiken. Je kunt een dierbare verliezen, een relatie zien stranden of een onverwachte wending meemaken in je werk of gezondheid. Soms dient rouw zich aan als een stil, donker getint gevoel op de achtergrond; andere keren voelt het alsof je opeens wordt overspoeld door een golf waar je je nauwelijks tegen kunt verzetten. Wanneer deze emoties zich aandienen, lijkt de wereld even op zijn kop te staan. Je zoekt houvast, maar niets is meer vanzelfsprekend. Rouw is dan ook geen simpele, rechtlijnige weg die je snel “aflegt.” Eerder is het een kronkelend pad vol bochten, putten en onverwachte open plekken waar je iets mag ontdekken over jezelf.

In veel culturen was (en is) er plaats voor rituelen die het rouwproces ondersteunen: denk aan ceremonieën, collectieve gebeden of de symbolische kracht van kaarsen en wierook. Die rituelen kunnen houvast bieden, maar in onze moderne samenleving voelen we soms minder ruimte om op onze eigen manier te rouwen. Veel mensen hebben het idee dat verdriet zo snel mogelijk ‘verwerkt’ moet worden om weer door te kunnen. Tegelijkertijd kun je merken dat rouw niet altijd te sturen is: soms wil het niet wijken, of komt het juist opnieuw boven als je al dacht dat het voorbij was.

Vanuit spiritueel perspectief biedt rouw de kans om op een diep niveau contact te maken met je eigen kwetsbaarheid en kracht. Alsof het verlies en de leegte die je ervaart, een poort openen naar een andere dimensie in jezelf. Dat kan confronterend zijn, maar het kan ook een bron worden van zachte groei. In plaats van alleen maar geconfronteerd te worden met het gemis, kan er ruimte ontstaan voor nieuwe inzichten. Misschien leer je de kern van je wezen beter kennen, of vind je opeens woorden voor wat echt betekenis heeft in je leven.

Dit artikel belicht vier aspecten van omgaan met rouw, gebaseerd op een meer intuïtieve en holistische benadering. Ze reiken je geen vaste formule aan – want ieder rouwproces is uniek – maar ze kunnen wel dienen als handvatten of rustpunten. Het zijn uitnodigingen om te voelen, te verwerken en uiteindelijk te groeien in de leegte die je misschien ervaart. Er is niets zweverigs aan rouwen: het is rauw, aards en vaak intens, maar juist in die intensiteit ontdek je soms nieuwe stukken van je eigen ziel. ✨

De emotionele achtbaan omarmen

Misschien verwacht je dat rouw voelt als één grote golf verdriet, maar in werkelijkheid is het vaak een emotionele achtbaan. Je kunt je de ene dag verdoofd voelen, de volgende dag boos of frustraties ervaren, en een paar uur later weer hoopvoller wakker worden. Zo kan het voorkomen dat je midden in een schaterlach je plotseling schuldig voelt, omdat je ‘vergeet’ dat je in de rouw bent. Of dat je merkt dat je in huilen uitbarst wanneer je een bepaalde geur ruikt, een specifieke kleur ziet of een onverwachts liedje hoort.

Het kan helpen om al die verschillende emoties – boosheid, angst, opluchting, schuld, heimwee – niet als contradicties te zien, maar als delen van één geheel. Ze vertellen je iets over je binnenwereld. Je mag ze beschouwen als signaalgevers die je uitnodigen om voor een moment naar binnen te keren. In plaats van “Waarom voel ik me nu boos? Ik mag niet boos zijn,” kun je proberen: “Ah, hier is boosheid. Wat wil die boosheid me duidelijk maken?” Een emotie is geen vijand, het is eerder een boodschapper die je iets laat zien.

Veel tradities beschouwen rouw zelfs als een poort naar een diepere laag: het deel in jezelf waar liefde en gemis hand in hand gaan. Als iemand er niet meer is in fysieke vorm, kan de innerlijke band nog steeds bestaan. Je kunt rouwen om wat je mist, en tegelijkertijd dankbaarheid voelen voor wat je hebt mogen ervaren. Die paradox is soms lastig te dragen, maar hij kan ook een bijzondere kracht geven. De sleutel ligt in toelaten: zeg “ja” tegen elke emotie die bovenkomt, zelfs als die heel ongemakkelijk voelt. Boosheid en verdriet zijn niet ‘fout’ of ‘zwak.’ Ze laten zien hoezeer iets jou raakt.

Dit betekent niet dat je continu in emotie moet verdrinken. Het is juist waardevol om ademruimte te vinden. Misschien herken je een patroon waarin je wegvlucht in bezigheden, of jezelf verdooft met sociale media. Gun jezelf dan toch elke dag een aantal minuten om even stil te zitten, te wandelen, of zachtjes een hand op je hart te leggen en te voelen wat er speelt. Juist door een moment te creëren waarin je niet hoeft te presteren, kan het verdriet op natuurlijke wijze stromen.

De kracht van rituelen en symbolen

Weinig dingen zijn zo krachtig als symboliek, zeker wanneer woorden tekortschieten. In oude culturen was het heel normaal om rituelen te hebben bij afscheid en verlies – niet alleen om het individu, maar ook om de gemeenschap te ondersteunen. Rituelen kunnen helpen om de ongrijpbare werkelijkheid van rouw tastbaar te maken.

Het kan simpel beginnen: brand een kaars op een vaste plek in huis en draag die op aan wat je verloren bent, of aan de persoon die je mist. Schrijf een brief aan je dierbare en leg hem bij een dierbare foto. De letterlijke handeling van schrijven, vouwen en neerleggen kan iets in jou verzachten. Je geeft vorm aan wat je ervaart, en dat geeft ankerpunten. Soms kunnen kleine symbolen, zoals een sieraad of een veertje dat je onderweg vond, een gevoel van verbinding geven met wat je mist.

Wil je iets groters, dan kun je denken aan een persoonlijk afscheidsritueel. Misschien ga je naar een plek in de natuur die voor jou betekenisvol is, en spreek je hardop de woorden uit die op je hart liggen. Dit kan variëren van een dankwoord tot een vergevingsoefening of het delen van mooie herinneringen. Je kunt er wierook of gedroogde kruiden bij gebruiken (salie, palo santo), of juist een flesje water leeg gieten als symbool voor het loslaten.

Sommige mensen voelen veel steun in het gebruik van edelstenen tijdens het rouwproces. Zo kan rozenkwarts symbool staan voor onvoorwaardelijke liefde, amethist voor verzachting en helderheid. Je kunt ze op je nachtkastje leggen, in je tas stoppen of vasthouden bij meditaties. Niet omdat de steen alles voor je oplost, maar omdat het een tastbare herinnering vormt aan je intentie om te helen en te blijven voelen. Een dergelijk ritueel of symbool is geen garantie dat alles minder pijn zal doen. Maar het biedt wel een landingsplek voor je emoties en een spiegel voor je beleving.

In essentie gaat het bij rituelen niet om hoe uitgebreid of minimalistisch ze zijn. Het gaat om de betekenis. Een eenvoudig bloemetje plaatsen bij een foto kan net zo krachtig zijn als een hele ceremonie organiseren. Waar het om draait, is dat je verdriet een vorm krijgt. Een gestolde vorm die je kunt aanraken of aanschouwen, zodat het niet alleen in je hoofd hoeft te leven. Daardoor kan er meer balans ontstaan tussen voelen, denken en doen.

De dialoog met je innerlijke wereld

Je eigen verdriet en rouw gaan niet alleen over de buitenwereld – over wat je mist of bent kwijtgeraakt – maar ook over innerlijk contact. Er ligt een subtiele laag in jezelf waar oude herinneringen, gevoelens van onveiligheid en diepgewortelde verlangens bij elkaar komen. Rouw kan die laag doen trillen. Het is alsof een zachte, maar urgente stem zegt: “Hee, hier is nog iets dat je mag voelen.” Dat kan eng zijn, want we zijn gewend om met de buitenwereld bezig te zijn. Maar juist in rouw nodigt de innerlijke wereld je uit tot een gesprek.

Probeer eens te journalen, zonder rem, over je verdriet. Misschien vind je het fijn om ‘s ochtends vroeg tien minuutjes lang alle woorden op papier te zetten die in je opkomen. Je kunt ook een vraag stellen aan jezelf: “Wat heb ik vandaag nodig om me gesteund te voelen?” en dan beginnen te schrijven. Grote kans dat er antwoorden uit je pen vloeien die je verrassen: soms ontstaat er heldere zelfzorg, soms stuit je op extra frustratie of boosheid. Alles wat je schrijft, mag er zijn. De letters op papier helpen je om de warboel in je hoofd te ordenen.

Een andere manier om in dialoog te gaan, is meditatie of visualisatie. Je kunt bijvoorbeeld een rustige plek opzoeken, gaan zitten of liggen, en je concentreren op je ademhaling. Vervolgens visualiseer je een zachte, warme plek: misschien een strand, een bos of een verlichte ruimte vol kussens. Stel je dan voor dat je tegenover een deel van jezelf gaat zitten dat het meest rouwt. Vraag hoe het echt met je gaat. Misschien voel je eerst niets, of komt er een beeld naar voren dat je niet begrijpt. Blijf even in die stilte en laat je verrassen. Soms volgt er een symbolische ervaring waarin je iets ‘hoort’ of ‘ziet’ dat je niet rationeel kunt verklaren. Het is een manier om emotie te vertalen in beleving.

Door deze innerlijke dialoog, of dat nu via schrijven, meditatie of kunstzinnige expressie is, erken je dat rouw ook een heel persoonlijk pad is. Anderen kunnen je troosten of steunen, maar uiteindelijk ben jij degene die door die donkere gang loopt. Het mooie is dat er in die duisternis ook lichtpunten oplichten, wanneer je ontdekt dat je jezelf kunt dragen. Misschien had je nooit gedacht dat je zulke intense emoties zou aankunnen, maar nu je er middenin staat, merk je dat je niet breekt. Of dat je breekt en weer heel langzaam de scherven verzamelt, terwijl je leert dat je hart sterker is dan je dacht.

Het vraagt moed om dit innerlijke gesprek aan te gaan, want vaak willen we weg van de pijn. Toch kan het voorzichtig toekeren naar binnen juist ervoor zorgen dat de pijn verzacht. Je hoeft niet alles meteen te begrijpen. Rouw is immers niet bedoeld om in één klap begrepen te worden. Het is eerder een proces van ont-wikkelen, waarbij elke laag die je afpelt nieuwe inzichten kan brengen.

Leven met rouw als onderdeel van je pad

Niets in de natuur blijft hetzelfde: de seizoenen wisselen, de maanfasen veranderen, een dag kent zonsopgang en zonsondergang. Rouw is een weerspiegeling van diezelfde universele wetmatigheid: iets is veranderd, iets is niet meer zoals het was. Het pijnlijke gemis kan je confronteren met de vergankelijkheid van alle dingen. Tegelijkertijd kan daar een intens besef van waardering en dankbaarheid uit voortkomen – voor het leven, voor de liefde die je hebt gekend, voor de herinneringen die je koestert.

Het accepteren van rouw als een deel van je pad betekent niet dat je passief moet blijven steken in verdriet. Het is meer een uitnodiging om te erkennen dat rouw misschien altijd ergens meeklinkt, maar dat het je ook kan verrijken. Je kunt leren leven met een litteken, dat soms pijn doet als het weer omslaat, maar dat ook laat zien hoeveel je hebt doorstaan. Je kunt ontdekken dat je via rouw dichter bij je waarden komt, dat je opeens zin krijgt om dingen te doen die je voorheen uitstelde, of dat je bewuster wilt leven omdat je inziet hoe kostbaar elk moment is.

Dit wil niet zeggen dat het altijd zo voelt. Soms heb je gewoon geen zin in spirituele groei of wijze inzichten. Je wilt dan alleen maar dat de pijn ophoudt, of dat de tijd teruggedraaid kan worden. Dat mag er ook zijn. Misschien betekent het dat je even in je bed kruipt met dikke tranen, dat je in de boslucht wilt schreeuwen of een paar dagen weg wilt. Ook dat is leven met rouw. Het gaat erom dat je jezelf de ruimte geeft om bij elk hoofdstuk van je verdriet te zijn, zonder direct te denken dat je moet ‘afsluiten’ of ‘verdere stappen moet zetten.’

Sommige mensen vinden kracht in het delen van hun verhaal. Dat kan bij vrienden, een therapeut of in lotgenotengroepen. Er zijn ook mensen die juist op zichzelf willen zijn en stilte opzoeken om de pijn te doorvoelen. Elke manier kan kloppen, zolang jij maar voelt dat het jou dient. Let wel op dat je niet vervalt in totaal isolement: soms is het heftig om alleen te dwalen in je verdriet. Al is het maar één lieve persoon met wie je kunt delen wat je voelt – dat kan al een anker zijn.

Rouw is geen fase die je even doorloopt om erna weer je ‘oude zelf’ te zijn. Integendeel, je kunt een andere versie van jezelf worden, waarin je plek biedt aan wat je bent kwijtgeraakt. Dat kan wrang aanvoelen, maar ook intens echt. Alsof een oude huid is afgeworpen en je nu gevoeliger rondloopt, maar wel dichter bij je essentie. In spiritualiteit wordt vaak benadrukt dat elk verlies ook een transformatie kan zijn. Hoe pijnlijk ook, er komt een moment waarop je merkt dat de wolken iets optrekken en dat er een tedere, helende plek in jou is gegroeid.

Elk rouwproces is uniek. Voor de één werkt het om heel bewust rituelen te doen, voor de ander is stil in het donker liggen de sleutel tot verwerking. Er is geen ‘juist’ of ‘fout’ antwoord, geen checklist die je precies vertelt hoe je moet rouwen. Wat wel universeel is, is dat rouw vraagt om tijd, mildheid en eerlijkheid. De pieken en dalen komen wanneer ze komen, en als je leert erop te vertrouwen dat jij die golven mag doorvoelen, ontstaat er mogelijk meer respect voor je eigen tempo.

Verdriet en rouw zijn geen tekenen van zwakte. Ze laten juist zien dat je diepmenselijk bent. Dat je kon houden van iemand, van een situatie, van een leven zoals het was. Dat je iets hebt verloren, maar dat je daarmee ook de herinnering aan iets dierbaars bij je draagt. En wellicht ligt in die herinnering een sprankje van liefde, dat nooit helemaal dooft. ❤️